Το νέο ΕΣΠΑ ξεκινά το Δεκέμβριο. Η μεγάλη διαφορά με το Ταμείο Ανάκαμψης που απευθύνεται στους μεγάλους παίκτες είναι ότι στα τομεακά και επιχειρησιακά προγράμματα μπορούν να μπουν όλοι.
Πρόκειται για το νέο ΕΣΠΑ μέσω των προγραμμάτων του οποίου, από το τέλος του έτους μέχρι και το τέλος του 2027, θα επιδοτηθούν με 26,2 δισ. Ευρώ για επιχειρήσεις, νέους επιστήμονες και επαγγελματίες για να εκσυγχρονίσουν τη δραστηριότητα τους ή να ξεκινήσουν μια νέα καινοτόμο δραστηριότητα.
Τα προγράμματα αυτά, που απευθύνονται σε όλους (ανεξαρτήτως μεγέθους) θα επιδοτήσουν προκειμένου επενδύσεις και χιλιάδες θέσεις εργασίας να τρέξουν παράλληλα με τις επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης ανέφερε πως «το Εταιρικό Σύμφωνο για την Περιφερειακή Ανάπτυξη, όπως πλέον ονομάζεται το νέο ΕΣΠΑ αποτελεί ένα τεράστιο επενδυτικό πρόγραμμα το οποίο μπορεί να κινητοποιήσει όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους αλλά και νέους επιστήμονες και επαγγελματίες που θα δραστηριοποιηθούν στη νέα οικονομία, στον ψηφιακό κόσμο, αλλά και τομείς που αποσκοπούν στην εξοικονόμηση ενέργειας και μετάβαση της οικονομίας στην πράσινη εποχή». Βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι ένα σημαντικό μερίδιο των πόρων του ΕΣΠΑ, της τάξης των 4,2 δις ευρώ να δοθούν στο Πρόγραμμα για το Ανθρώπινο Δυναμικό και την Κοινωνική Συνοχή και 3.88 δισ. ευρώ για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της οικονομίας. Το νέο Πρόγραμμα για το ανθρώπινο δυναμικό δίνει έμφαση σε δράσεις ειδικά για τους νέους έως 29 ετών που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης, με προϋπολογισμό της τάξης του 1 δισ. ευρώ. Επίσης περιλαμβάνει καινοτομίες που αποσκοπούν σε απλουστεύσεις, επιτάχυνση της υλοποίησης και έγκαιρο προγραμματισμό. Οι προσκλήσεις θα γίνουν με ευρεία ενημέρωση των πολιτών και ωφελουμένων, θα είναι λιγότερες σε αριθμό και μεγαλύτερες σε προϋπολογισμό (ανοικτές προσκλήσεις). Για πρώτη φορά προβλέπεται δυνατότητα ανάπτυξης χρηματοοικονομικού εργαλείου μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στα πεδία της κοινωνικής καινοτομίας, της κοινωνικής οικονομίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. 3,88 δισ. για την ανταγωνιστικότητα Το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» με προϋπολογισμό 3,88 δισ. ευρώ, αρμοδιότητας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ-Ταμείου Συνοχής του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, υπήρξε το πρώτο πρόγραμμα για την επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη που εγκρίθηκε για την περίοδο 2021-2027.
Η στρατηγική του Προγράμματος εστιάζει στον καινοτόμο και έξυπνο οικονομικό μετασχηματισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Για την επίτευξη του στόχου προγραμματίζεται η υλοποίηση δράσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, τις παραγωγικές επενδύσεις στην καινοτομία, τη νεοφυή επιχειρηματικότητα, την περιβαλλοντική επιχειρηματικότητα, την κυκλική οικονομία, την στήριξη στο ανθρώπινο κεφάλαιο της επιχειρηματικότητας και της αυτοαπασχόλησης. Για το σκοπό αυτό διατίθενται πόροι ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Σε μεγάλο μέρος του προγράμματος οι τομείς επένδυσης θα εξειδικεύονται με βάση το μοντέλο της ¨Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης¨, που συνδέει την ΄΄Έρευνα-Καινοτομία΄΄ με την επιχειρηματικότητα, σε οκτώ τομείς, όπου η χώρα διαθέτει ή μπορεί να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Εκτός αυτών των ενισχύσεων, με 920,8 εκ. ευρώ στηρίζεται και η πρόσβαση των ΜμΕ σε χρηματοδότηση με αξιοποίηση χρηματοδοτικών μέσων (π.χ δάνεια/εγγυήσεις με ευνοϊκούς όρους κλπ.) για ίδρυση καινοτόμων – νεοφυών δυναμικών επιχειρήσεων, ανάπτυξη υφιστάμενων ΜμΕ μέσω επενδύσεων με έμφαση στην καινοτομία, την προσαρμογή στην Βιομηχανία 4.0 και στον «πράσινο μετασχηματισμό». Το νέο «πράσινο ταμείο» Μεταξύ των εμβληματικών δράσεων είναι το πρόγραμμα «Ερευνώ-Δημιουργώ–Καινοτομώ», το Equifund και ένα νέο Πράσινο Ταμείο (εγγυοδοτικό ταμείο) για την πράσινη μετάβαση των ΜμΕ. Οι υποψήφιοι επενδυτές θα διαπιστώσουν ότι θα υπάρξει περαιτέρω δραστική απλοποίηση των διαδικασιών υποβολής, αξιολόγησης και έγκρισης των αιτήσεων (σε συνδυασμό με τις προβλέψεις του Νόμου 4914/2022), με μείωση δικαιολογητικών για υποβολή πρότασης και πιστοποίηση δαπανών, γνωστοποιημένο χρονοδιάγραμμα έκδοσης προσκλήσεων στους δικαιούχους, σύντμηση του χρόνου αξιολόγησης, αναμόρφωση του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων και έκδοση ενιαίων προσκλήσεων.
Η πλέον σημαντική, σε συμβολικό αλλά και ουσιαστικό-διαχειριστικό επίπεδο, αλλαγή του νέου ΕΣΠΑ, είναι ο διαχωρισμός σε δύο ξεχωριστά Επιχειρησιακά Προγράμματα των Έργων Υποδομής (Μεταφορές) και των Έργων Περιβάλλοντος (Περιβάλλον – Ενέργεια – Κλιματική Αλλαγή.
Το πρόγραμμα «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» , με προϋπολογισμό 3,6 δισ. ευρώ, σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του Στόχου Πολιτικής 2 του ΕΣΠΑ 2021-2027 για την προώθηση μιας πιο πράσινης Ευρώπης θέτοντας ως στρατηγικούς στόχους:
- Την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης σε καθαρές μορφές και χρήση ΑΠΕ για ελαχιστοποίηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
- Την αστική αναζωογόνηση με έμφαση στο δομημένο και φυσικό αστικό περιβάλλον
- Τη βιώσιμη πολυτροπική αστική κινητικότητα-μικροκινητικότητα
- Την ικανοποίηση των απαιτήσεων του περιβαλλοντικού κεκτημένου της ΕΕ στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων και υδάτων, ενσωματώνοντας τις παραμέτρους της κυκλικής οικονομίας
Το πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» με προϋπολογισμό 913 εκατ. ευρώ θα συμβάλει ουσιαστικά στην οικοδόμηση της «Ψηφιακής Ελλάδας» δίνοντας έμφαση στην αξιοποίηση και την ενσωμάτωση των τεχνολογιών αιχμής, αλλά και υπηρετώντας τη στρατηγική επιλογή για την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων. Το πρόγραμμα κινείται πάνω σε τρεις βασικούς στρατηγικούς άξονες: Τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δημόσιου Τομέα με συνολικό προϋπολογισμό 400 εκατ. ευρώ, για την ενίσχυση της ψηφιακής συνδεσιμότητας. Τέλος, 714 εκατ. ευρώ θα διατεθούν από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Πολιτική Προστασία » για τη δημιουργία εθνικής βάσης δεδομένων για την επιστημονικά τεκμηριωμένη διαχείριση κινδύνων.
